The Art of Photography

तस्य सञ्जनयन्हर्षं कुरुवृद्धः पितामहः।
सिंहनादं विनद्योच्चैः शङ्खं दध्मौ प्रतापवान्॥

तस्य: उसको (दुर्योधनको) | सञ्जनयन्: उत्पन्न गर्दै | हर्षं: हर्ष (आनन्द) | कुरुवृद्धः: कुरुवंशका ज्येष्ठ | पितामहः: पितामह (भीष्म) | सिंहनादं: सिंहको गर्जन | विनद्योच्चैः: उच्च स्वरमा गर्जेर | 

शङ्खं: शङ्ख | दध्मौ: फुक्नुभयो | प्रतापवान्: प्रतापी (महान् वीरता भएका)

दुर्योधनले डर लुकाउँदै छलकपटपूर्ण रूपमा द्रोणाचार्यलाई सम्बोधन गरे, तर द्रोणाचार्यले बेवास्ता गरे। भीष्मले दुर्योधनको निराशा देखेर सिंहजस्तै गर्जन गर्दै शङ्ख फुक्नुभयो, लड्ने सङ्केत दिँदै।

दुर्योधनले पाण्डव सेनाको शक्ति देखेर डर लुकाउने प्रयास गर्दै छलकपटपूर्ण रूपमा द्रोणाचार्यलाई सम्बोधन गरे। द्रोणाचार्यले उनका शब्दहरूमा लुकेको व्यंग्य बुझी असन्तुष्ट हुँदै बेवास्ता गरे।

त्यसै बेला, भीष्म पितामहले दुर्योधनको आन्तरिक निराशा देखेर सिंहजस्तै गर्जन गर्नुभयो (सिंहनादं) र शक्तिशाली ध्वनि निकाल्दै आफ्नो शङ्ख फुक्नुभयो। बिना कुनै शब्द, मात्र शङ्ख बजाउँदै, उनले क्षत्रिय धर्म अनुसार अन्तिम क्षणसम्म लड्ने सङ्केत गर्नुभयो।

तस्य (त्यसका लागि):

यहाँ "तस्य" ले दुर्योधनलाई जनाउँछ।

सञ्जनयन् हर्षं (आनन्द उत्पन्न गर्दै):

भीष्मले आफ्नो शङ्ख बजाएर दुर्योधन र कौरव सेनाको मनोबल बढाए।

कुरुवृद्धः (कुरु वंशका वृद्ध):

भीष्म कौरव वंशका सबैभन्दा वृद्ध र सम्मानित व्यक्तित्व हुन्।

पितामहः (पितामह):

भीष्मलाई पितामह (हस्तिनापुरका कुलपिता) भनेर सम्मान गरिन्छ।

सिंहनादं विनद्य (सिंह जस्तै गर्जन गर्दै):

युद्ध अघि उनले सिंहको गर्जन जस्तो ठूलो स्वर निकाले। यो शक्तिशाली उद्घोष हो, जसले सेनाको आत्मविश्वास बढाउँछ।

उच्चैः (उच्च स्वरमा):

अत्यन्त ठूलो स्वरमा।

शङ्खं दध्मौ (शङ्ख बजाए):

युद्धको सुरुवातको संकेतस्वरूप भीष्मले आफ्नो शङ्ख बजाए।

प्रतापवान् (पराक्रमी):

यो विशेषण भीष्मलाई दिइएको छ, जसले उनी महान योद्धा भएको पुष्टि गर्छ।

यो श्लोकले भीष्म पितामहको नेतृत्व, कौरव सेनाको मनोबल, र युद्ध पूर्वको रणनीति झल्काउँछ। भीष्मद्वारा शङ्ख बजाउनु केवल युद्धकोसुरुवात मात्र होइन, यो दुर्योधनको मनोबल बढाउने र कौरव सेनालाई प्रेरित गर्ने संकेत हो। तर, भीष्म आफैं नै निष्पक्ष थिए, जसले गर्दाउनी युद्धमा पूर्ण रूपमा दुर्योधनका लागि नलड्ने भविष्यवाणी गर्न सकिन्छ। यस श्लोकले शक्ति, रणनीति, र आत्मबल को महत्त्वलाईउजागर गर्छ।