ततः शङ्खाश्च भेर्यश्च पणवानकगोमुखाः। सहसैवाभ्यहन्यन्त स शब्दस्तुमुलोऽभवत्॥
ततः: त्यसपछि | शङ्खाः च: शङ्खहरू पनि | भेर्यः च: भेरीहरू पनि | पणव-आनक: पणव र आनक (ड्रमहरू) | गोमुखाः: गोमुख (एक प्रकारको हर्न) | सहसा एव: एकैचोटि नै | अभ्यहन्यन्त: बज्न थाले | स: त्यो | शब्दः: आवाज | तुमुलः: ठूलो, गड्गडाहटपूर्ण | अभवत्: भयो
भीष्मले शङ्ख फुकेर कौरव सेनाको प्रधान सेनापति भएको पुष्टि गरे। त्यसपछि कौरव सेना उत्साहित हुँदै, चारैतिरबाट शङ्ख, हर्न, र नगाडाहरूको गड्गडाहटपूर्ण आवाज गुञ्जियो। यस ध्वनिले कौरव सेनाका केही योद्धाहरूलाई विचलित गर्यो, तर पाण्डव सेनाका योद्धाहरू अविचलित रहे।
यस समयमा भीष्मले आफ्नो शङ्ख फुकेर दुर्योधनलाई देखाए कि उनले कौरव सेनाको प्रधान सेनापतिको रूपमा आफ्नो स्थान ग्रहण गरिसकेका छन्। उनको शक्तिशाली शङ्खध्वनिपछि, कौरव सेनाका सबै सैनिकहरू पनि युद्धका लागि उत्साहित भए।
चारैतिरबाट शङ्ख, हर्न, र नगाडाहरूको गड्गडाहटपूर्ण आवाज गुञ्जियो, जसले युद्धको वातावरणलाई थप उग्र बनायो। पणव (ढोल), आनक (नगाडा), र गोमुख (फुक्ने हर्न) जस्ता बाजाहरू सैनिकहरूले एकसाथ बजाउँदा भयंकर ध्वनि उत्पन्न भयो।
यस गड्गडाहटपूर्ण आवाजले कौरव सेनाका केही योद्धाहरूको मन कम्पायमान बनायो, तर पाण्डव सेनाका योद्धाहरू अविचलित नै रहे।
ततः (त्यसपछि):
भीष्मको शङ्खध्वनि सुनेपछि, कौरव पक्षका अन्य योद्धाहरूले पनि युद्धको उद्घोष गर्न थाले।
शङ्खाश्च (शङ्खहरू):
युद्धको तयारीको संकेतस्वरूप सेनाका विभिन्न शङ्खहरू एकैसाथ बजाइए।
भेर्यश्च (भेरीहरू):
भेरी, अर्थात् ठूलो डमरु वा नगाडा, जसले युद्धको वातावरणलाई थप उग्र बनायो।
पणवानकगोमुखाः (पणव, आनक र गोमुख):
पणव (सानो डमरु), आनक (विशेष नगाडा), र गोमुख (विशेष हर्न जस्तै वाद्ययन्त्र) जस्ता बाजाहरू एकसाथ बज्न थाले।
सहसैव अभ्यहन्यन्त (एकैसाथ बज्न थाले):
यी सबै बाजाहरू एकै समयमा ठोकिन थाले, जसले वातावरणलाई उच्च मनोबलसहितको युद्धमय बनायो।
स शब्दः तुमुलः अभवत् (त्यो आवाज अत्यन्त घनगर्जनयुक्त भयो):
यी सबै बाजाहरूको समवेत ध्वनि एकसाथ गुञ्जियो, जसले सम्पूर्ण युद्धभूमिलाई ठूलो गर्जनले भरिदियो।
यो श्लोकले युद्धको औपचारिक शुरुवात को संकेत गर्छ। भीष्म पितामहको शङ्खध्वनि सुनेपछि सम्पूर्ण कौरव सेना उत्साहका साथ विभिन्न वाद्ययन्त्रहरूबजाउन थाल्छन्। यसले उनीहरूको उत्साह, आत्मविश्वास, र युद्धको जोश दर्शाउँछ।
We use cookies to analyze website traffic and optimize your website experience. By accepting our use of cookies, your data will be aggregated with all other user data.