पाञ्चजन्यं हृषीकेशो देवदत्तं धनञ्जयः |
पौण्ड्रं दध्मौ महाशङ्खं भीमकर्मा वृकोदरः ॥
पाञ्चजन्यं: पाञ्चजन्य (श्रीकृष्णको शङ्ख) | हृषीकेशः: हृषीकेश (श्रीकृष्ण) | देवदत्तं: देवदत्त (अर्जुनको शङ्ख) | धनञ्जयः: धनञ्जय (अर्जुन) | पौण्ड्रं: पौण्ड्र (भीमसेनको शङ्ख) | दध्मौ: फुक्नुभयो | महाशङ्खं: विशाल शङ्ख | भीमकर्मा: भीमकर्मा (शक्तिशाली कार्य गर्ने) | वृकोदरः: वृकोदर (भीमसेन)
संजयले "पाञ्चजन्यं" शब्दबाट श्रीकृष्णको संजयले "पाञ्चजन्यं" शब्दबाट श्रीकृष्णको अलौकिक शङ्ख उल्लेख गर्दै पाण्डवहरूको श्रेष्ठता देखाएका छन्। अर्जुनको "देवदत्त" र भीमको "पौण्ड्र"शङ्खले उनीहरूको विजय सुनिश्चित गर्छ। श्रीकृष्णको मार्गदर्शनमा पाण्डव पक्ष बलियो रहेकाले यो शङ्खध्वनि धर्मयुद्धको संकेत हो।
संजयले "पाञ्चजन्यं" शब्दबाट भगवान् श्रीकृष्णको अलौकिक शङ्ख उल्लेख गर्दै पाण्डवहरूको श्रेष्ठता सूक्ष्म रूपमा व्यक्त गरेका छन्। त्यसपछि अर्जुनको "देवदत्त" र भीमको "पौण्ड्र" नामक दिव्य शङ्खहरूको वर्णन गरेका छन्।
यो श्लोकले पाण्डव पक्षमा धेरै दिव्य शङ्खहरू रहेको देखाउँछ, तर कौरव पक्षमा त्यस्ता कुनै पनि थिएनन्, त्यसैले तिनीहरूको उल्लेख भएको छैन। श्रीकृष्णलाई "हृषीकेश" (इन्द्रियहरूको संचालक) भनिनु उनको मार्गदर्शनमा पाण्डवहरूको विजय निश्चित रहेको संकेत हो।
अर्जुनलाई "धनञ्जय" भनिनुको अर्थ उनले युद्धमा शक्तिशाली राजाहरूलाई पराजित गरी सम्पत्ति प्राप्त गर्नेछन्। भीमको "वृकोदर" नाम, जसको अर्थ "भयङ्कर कार्य गर्ने" वा "ब्वाँसोको जस्तै तीव्र भोक भएको" हो, उनको उग्र स्वभाव र युद्धभूमिमा निर्णायक भूमिका जनाउँछ। "कर्म" शब्दले भीमद्वारा हिडिम्ब दैत्यको वधलाई संकेत गर्छ, जुन दुर्योधनद्वारा जलाइएको घरबाट भागेपछि भएको थियो।
पाञ्चजन्यं (पाञ्चजन्य)
श्रीकृष्णको दिव्य शङ्ख, जसले धर्म, सत्यता, र दिव्य शक्ति को प्रतिनिधित्व गर्छ।
हृषीकेशः (हृषीकेश)
श्रीकृष्णको एक नाम, जसको अर्थ "इन्द्रियहरूका स्वामी" हो, जसले अर्जुनलाई धर्म र संयमको मार्ग देखाउँछन्।
देवदत्तं (देवदत्त)
अर्जुनको शङ्ख, जसको अर्थ "देवताले प्रदान गरेको", जुन उनको दिव्य उद्देश्य र युद्ध धर्म को प्रतीक हो।
धनञ्जयः (धनञ्जय)
अर्जुनको उपनाम, जसको अर्थ "धन जित्ने व्यक्ति", जसले अर्जुनको बहादुरी दर्शाउँछ।
पौण्ड्रं (पौण्ड्र)
भीमसेनको विशाल शङ्ख, जुन उग्र शक्ति र वीरताको प्रतीक हो।
दध्मौ महाशङ्खं (महाशङ्ख बजाए)
भीमको शङ्खको ध्वनि शक्तिशाली र भयउत्पादक थियो, जसले शत्रुहरूलाई त्रास दियो।
भीमकर्मा (भीमकर्मा)
भीमको उपाधि, जसको अर्थ "विशाल र अद्वितीय कार्य गर्ने", जुन उनको अपार शक्ति दर्शाउँछ।
वृकोदरः (वृकोदर)
भीमको अर्को नाम, जसको अर्थ "भेड़ियाको पेट भएको", जसले उनको असीमित शक्ति र जोश संकेत गर्छ।
यो श्लोक युद्धको औपचारिक सुरुवात दर्शाउँछ, जहाँ श्रीकृष्ण, अर्जुन, र भीम ले शङ्ख बजाएर धर्मयुद्धको तयारीको संकेत दिएका छन्।
We use cookies to analyze website traffic and optimize your website experience. By accepting our use of cookies, your data will be aggregated with all other user data.