पश्यैतां पाण्डुपुत्राणामाचार्य महतीं चमूम्।
व्यूढां द्रुपदपुत्रेण तव शिष्येण धीमता॥
दुर्योधन उवाच: दुर्योधनले भने
पश्य: हेर्नुहोस्
एताम्: यस
पाण्डुपुत्राणाम्: पाण्डुपुत्रहरूको
आचार्य: हे आचार्य
महतीं: विशाल
चमूम्: सेना
व्यूढां: व्यवस्थित
द्रुपदपुत्रेण: द्रुपदका पुत्रद्वारा
तव: तपाईंका
शिष्येण: शिष्यद्वारा
धीमता: बुद्धिमानद्वारा
दुर्योधनले द्रोणाचार्यको क्रोध जागृत गर्न पाण्डवहरूको सेना व्यंग्यात्मक रूपमा "हेर्नुहोस्!" भन्दै उल्लेख गरे। उनले धृष्टद्युम्नलाई "द्रुपदपुत्र" भनेर सम्बोधन गर्दै द्रोणाचार्यलाई द्रुपदसँगको शत्रुताको स्मरण गराए।
धृष्टद्युम्नले द्रोणाचार्यबाट युद्धकला सिकेर त्यही ज्ञान उनीविरुद्ध प्रयोग गरिरहेका छन् भन्ने व्यंग्य गरे। दुर्योधनले यसलाई मूर्खता ठहर्याउँदै द्रोणाचार्यलाई पाण्डवप्रति दया रोक्न उक्साए।
सञ्जयले धृतराष्ट्रलाई दुर्योधन धर्मप्रति उदासीन रहेको र पाण्डवलाई राज्य फिर्ता नगर्ने विश्वास दिलाए।
दुर्योधनले द्रोणाचार्यको हृदयमा क्रोध जागृत गर्न पाण्डव सेनाबारे व्यंग्यात्मक रूपमा भने, "पश्यैताम्" अर्थात् "हेर्नुहोस्!" उनले पाण्डवहरूको सेना व्यवस्थित व्यूहमा खडा भएको बताउँदै, यो तथ्यलाई जोड दिन खोजे कि उनीहरू युद्धका लागि पूर्ण तयारीमा छन्।
दुर्योधनले धृष्टद्युम्नलाई "द्रुपदपुत्र" भनेर सम्बोधन गरे, ताकि द्रोणाचार्यलाई द्रुपदसँगको शत्रुताको स्मरण गराउन सकियोस्। द्रुपदले धृष्टद्युम्नलाई द्रोणाचार्यको वधका लागि विशेष यज्ञबाट प्राप्त गरेका थिए। उनले धृष्टद्युम्नलाई "बुद्धिमान" भनेर व्यंग्यात्मक रूपमा भने, जसले संकेत गर्छ कि उनले आफ्नो गुरुबाट युद्धकला सिकेर अहिले त्यही ज्ञान द्रोणाचार्यविरुद्ध प्रयोग गर्दैछन्।
दुर्योधनले यसो भन्दै द्रोणाचार्यको शिक्षालाई मूर्खता ठहर्याए, जुन युद्धमा समस्या निम्त्याउने ठानेका थिए। यसले द्रोणाचार्यलाई पाण्डव सेनापति र पाण्डवहरूमा दया देखाउनबाट रोक्न खोजिएको हो।
सञ्जयले धृतराष्ट्रलाई सूक्ष्म रूपमा संकेत गरे कि उनका पुत्र दुर्योधन कुरुक्षेत्रको पवित्रताबाट प्रभावित छैनन् र पाण्डवलाई राज्य फिर्ता दिने कुनै सम्भावना छैन। यसले दुर्योधनको कटुता, रणनीति, र धर्मप्रतिको उदासीनतालाई स्पष्ट रूपमा उजागर गर्दछ।
पश्य (हेर्नुहोस्):
दुर्योधनले द्रोणाचार्यलाई पाण्डवहरूको सेनातर्फ ध्यान दिन आग्रह गरिरहेका छन्।
एतां (यो):
यो पाण्डवहरूको विशाल सेनालाई जनाउँछ।
पाण्डुपुत्राणाम् (पाण्डुपुत्रहरूको):
पाण्डुपुत्र, अर्थात् पाण्डवहरूको सेना, जो युद्धको लागि तयार छन्।
आचार्य (गुरु):
द्रोणाचार्यलाई सम्बोधन गरिएको छ, जो कौरव र पाण्डव दुवैका गुरु हुन्।
महतीं चमूम् (विशाल सेना):
पाण्डवहरूको संगठित र शक्तिशाली सेना।
व्यूढां (व्यवस्थित):
युद्धको लागि रणनीतिक रूपमा तैनाथ गरिएको।
द्रुपदपुत्रेण (द्रुपदका पुत्रले):
यो द्रुपदका पुत्र धृष्टद्युम्नलाई जनाउँछ, जसले पाण्डवहरूको सेना नेतृत्व गरिरहेका छन्।
तव शिष्येण (तपाईंका शिष्यले):
द्रोणाचार्यका शिष्य धृष्टद्युम्न, जसलाई पाण्डवहरूको सेनाको नेतृत्व गर्न द्रुपदले पठाएका थिए।
धीमता (बुद्धिमान):
धृष्टद्युम्नलाई "बुद्धिमान" भनिएको छ, जसले उनको रणनीतिक कौशललाई जनाउँछ।
यो श्लोकले दुर्योधनको मनोविज्ञानलाई झल्काउँछ। उनी पाण्डवहरूको विशाल सेना र धृष्टद्युम्नको नेतृत्व क्षमताबाट प्रभावित छन्। साथै, उनी आफ्नो गुरु द्रोणाचार्यको शिष्य धृष्टद्युम्नकै हातबाट चुनौती आउनुमा विडम्बना अनुभव गर्छन्। यो श्लोकले युद्धको गम्भीरता र भावनात्मक तनावलाई उजागर गर्दछ।
We use cookies to analyze website traffic and optimize your website experience. By accepting our use of cookies, your data will be aggregated with all other user data.