The Art of Photography

सेनयोरुभयोर्मध्ये रथं स्थापय मेऽच्युत || २१ 

यावदेतान्निरीक्षेऽहं योद्धुकामानवस्थितान् |
कैर्मया सह योद्धव्यमस्मिन्रणसमुद्यमे || २२ 

सेनयोरुभयोर्मध्ये – दुवै सेनाको बीचमा । 

रथं – रथलाई । स्थापय – राख्नुहोस् / स्थापना गर्नुहोस् । मे – मेरो लागि । अच्युत – हे अच्युत (भगवान् श्रीकृष्ण, जो त्रुटिरहित हुनुहुन्छ) ।

यावदेतान् – जबसम्म यी सबैलाई । 

निरीक्षेऽहं – म निहाल्न सक्दिनँ / हेर्न सक्दिनँ । योद्धुकामान् – युद्ध गर्न इच्छुक भएका । अवस्थितान् – व्यवस्थित रूपमा उभिएका / तैनाथ भएका । कैः – को संग । मया – मैले । सह – सँगै / सँग । योद्धव्यम् – युद्ध गर्नुपर्नेछ । 

अस्मिन् – यस । रणसमुद्यमे – महायुद्धमा / युद्धको अवसरमा ।

अर्जुनले भगवान् श्रीकृष्णलाई "अच्युत" (अविनाशी, त्रुटिरहित) भनेर सम्बोधन गर्दै रथलाई दुवै सेनाको बीचमा राख्न अनुरोध गर्छन्।

उनी युद्धअघि आफ्ना प्रतिद्वन्द्वीहरूलाई स्पष्ट रूपमा हेर्न चाहन्छन्, किनभने यो नातेदारहरूबीचको युद्ध हो।

कतिपयले सोच्न सक्छन् कि अर्जुन दर्शक बन्न खोजिरहेका छन्, तर वास्तविकता भने उनी योग्य प्रतिद्वन्द्वीहरू पहिचान गर्न चाहन्छन्।

यदि तर्क गरिन्छ कि अर्जुनका साथीहरूले उनलाई देखेर युद्ध रोक्न सक्छन्, यसको उत्तर "योत्स्यमानान्" शब्दले दिन्छ, जसको अर्थ हो – "उनीहरू केवल युद्ध गर्न आएका छन्।"

अर्जुन अहिले "सेनयोरुभयोर्मध्ये" शब्दबाट बोल्न सुरु गर्छन्। "अच्युत" (अविनाशी, त्रुटिरहित) भनेर सम्बोधन गर्दै, उनले भगवान् श्रीकृष्णलाई कहिल्यै आफ्ना भक्तहरूप्रति माया, स्नेह, र दिव्य स्वरूप विपरीत कार्य नगर्ने व्यक्तित्वका रूपमा चित्रित गर्छन्। त्यसैले अर्जुन भन्छन्, "तपाईंका ती गुणहरूद्वारा निर्देशित भई, मेरो आदेशअनुसार मेरो रथलाई सेनाहरूको बीचमा राख्नुहोस्।"

अर्जुनले रथ त्यहाँ राख्न किन चाहे? यसको कारण "यावदेतान्" शब्दबाट स्पष्ट हुन्छ। कौरवहरू केवल युद्ध चाहन्छन्, शान्ति होइन, र उनीहरू बाहिरबाट डरले अछुतो देखिन्छन्।

कतिपयले भन्न सक्छन्, "अर्जुन त योद्धा हुन्, दर्शक होइनन्, त्यसैले किन उनी शत्रुहरूलाई हेर्न चाहन्छन्?"
यसको उत्तर यो हो कि यो युद्ध आफ्नै नातेदारहरू बीच भइरहेको छ, त्यसैले अर्जुन कस-कसले शत्रु पक्षलाई साथ दिएका छन् भनेर हेर्न चाहन्छन्।

यदि तर्क गरिन्छ कि "अर्जुनका साथीहरूले उनलाई देखेर मित्रताको नाताले युद्ध रोकिनेछ", यसको उत्तर "योत्स्यमानान्" भन्ने शब्दबाट दिन सकिन्छ, जसको अर्थ हो "उनीहरू केवल युद्ध गर्न आएका छन्।"

सेनयोः उभयोः मध्ये (दुबै सेनाहरूको बीचमा):
अर्जुनले आफ्नो रथलाई दुबै सेनाहरूको बीचमा राख्न अनुरोध गरेका छन्।

रथं स्थापय (रथ राख्नुहोस्):
उनले श्रीकृष्णलाई आफ्नो रथ एक विशेष स्थानमा रोक्न आग्रह गरेका छन्।

मे (मेरो लागि):
अर्जुनले व्यक्तिगत रूपमा अनुरोध गर्दै छन् कि रथलाई उचित स्थानमा राखियोस्।

अच्युत (हे अच्युत, श्रीकृष्ण):
भगवान् श्रीकृष्णलाई सम्बोधन गरिएको छ, जसको अर्थ "कहिल्यै पतन नहुने" हो।

यावत् (जबसम्म):
अर्जुनले संकेत गरिरहेका छन् कि उनी अवलोकन गर्न चाहन्छन्।

एतान् निरीक्षेऽहं (म यी योद्धाहरूलाई हेरूँ):
अर्जुनले युद्धका लागि खडा भएका योद्धाहरूलाई नियाल्न चाहन्छन्।

योद्धुकामानवस्थितान् (युद्ध गर्न इच्छुक जो व्यवस्थित छन्):
युद्धका लागि तयार रहेका कौरव र पाण्डव पक्षका सबै योद्धाहरू।

कैः मया सह योद्धव्यम् (म कससँग लड्नुपर्नेछ?):
अर्जुन जान्न चाहन्छन् कि उनलाई को-को विरुद्ध युद्ध लड्नुपर्छ।

अस्मिन रणसमुद्यमे (यस युद्ध प्रयासमा):
यो महायुद्धको लागि कसरी तयारी गरिएको छ भन्ने बुझ्न।

यस श्लोकमा अर्जुनले श्रीकृष्णलाई आफ्नो रथ दुबै सेनाहरूको बीचमा रोक्न अनुरोध गर्छन् ताकि उनी युद्धका लागि तयार भएका योद्धाहरूलाई नियाल्न सकून्। उनी जान्न चाहन्छन् कि उनको सामना को-को सँग हुनेछ। यो क्षण अर्जुनको मनस्थितिमा परिवर्तन आउन लागेको महत्वपूर्ण मोड हो, जसले पछि गीता उपदेशको प्रारम्भ गराउँछ।